Dziady polsko-ajnuskie
Dziady polsko-ajnuskie
Zrywanie z kompleksową dyskryminacją kobiet Ainu!
9 maja @ 17:00
„Dla kobiet Ainu odzyskiwanie naszej tożsamości oznacza coś więcej niż tylko zachowanie tradycji – chodzi o łamanie milczenia, stawianie czoła dyskryminacji i odnajdywanie siły w naszych własnych głosach” – Ryohko Tahara.
Ainu to rdzenni mieszkańcy Japonii, głównie z Hokkaido. Przez wieki borykali się z tłumieniem kultury i przymusową asymilacją. Kobiety Ainu, w szczególności, doświadczały wyjątkowej formy opresji, znajdując się pomiędzy dyskryminacją etniczną a płciową. Mimo to wciąż walczą o uznanie, prawa i odrodzenie swojego dziedzictwa.
Czytanie performatywne pt. „Dziady polsko-ajnuskie” to szczególna okazja, w której historia i aktywizm łączą się z performansem. Poprzez performatywne czytanie i dyskusję, będziemy badać odporność kultury Ainu i nieustanną walkę jej kobiet. Podstawą do czytania jest projekt „Polish-Ainu Dziady/Shinnurappa_kunnenisat”*, który obejmuje drugą część „Dziadów” Adama Mickiewicza. Tego wieczoru będziemy mieli okazję wysłuchać Ryoko Tahary, aktywistki i artystki, mówiącej o doświadczeniu bycia Ainu we współczesnej Japonii. Po tym odbędzie się czytanie scenariusza opracowanego na Hokkaido.
Dlaczego to ważne? Ponieważ uznanie przeszłości to pierwszy krok ku sprawiedliwości. Ponieważ historia jest ważna. Wydobywając te opowieści na światło dzienne, nie tylko zachowujemy pamięć kulturową, ale także stawiamy wyzwanie strukturze, która próbuje tę pamięć zniwelować.
Tego wieczoru oddajemy nasze głosy wszystkim istotom żywym – widzialnym i niewidzialnym – na przodkach ziemi Ainu.
*Jednym z projektów, które mają wspólną płaszczyznę aktywizmu społecznego i performansu, były „Dziady polsko-ajnuskie/Shinnurappa_kunnenisat”, który Jadwiga Czechowska-Rodowicz zrealizowała na Hokkaido razem z Ryohko Taharą, Menoko Mosmos i polskimi performerkami Amareya Theatre and Guests. W rezultacie pracy nad II częścią „Dziadów” Adama Mickiewicza, opracowały wspólnie scenariusz wieczoru pod nazwą jak powyżej. Było to coś bardzo skromnego, przygotowanego w atmosferze niemal rodzinnego spotkania, na którym pojawili się zaproszeni i przypadkowi goście. Oprócz prostych fraz w języku polskim, japońskim i ajnuskim, przy ceremonialnych gestach i nasionach magicznej rośliny shikerebe, dźwiękach mukkuri i tonkori, wypowiadały słowa przywołania duchów na skromną ucztę.
Język: angielski, polski
Warunki wstępu: wstęp wolny, obowiązują zapisy
Jadwiga Rodowicz-Czechowska jest japonistką. Współpracowała z Teatrem Laboratorium i Jerzym Grotowskim. Przez dziesięć lat pracowała w Ośrodku Praktyk Teatralnych „Gardzienice” jako aktorka i współorganizatorka wybranych przedsięwzięć. Pracowała jako adiunkt w Zakładzie Japonistyki i Koreanistyki na Uniwersytecie Warszawskim, w Polsko-Japońskiej Wyższej Szkole Technik Komputerowych w Warszawie oraz w Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza. Ponadto współpracowała z Instytutem Sztuk Polskiej Akademii Nauk.W latach 1994–2012 pracowała w dyplomacji, a od 2008 do 2012 roku pełniła funkcję ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego Rzeczpospolitej Polskiej w Japonii. W latach 2012–2015 była radcą generalnym w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz członkiem rady programowej Muzeum Japońskiej Sztuki i Technologii Manggha w Krakowie.
Jest autorką dwóch pierwszych sztuk w tradycji polskiego teatru w konwencji nō: „Stroiciela fortepianu” oraz „Chinkon/Ukojenie dusz”, którego premiera miała miejsce podczas VII Olimpiady Teatralnej we Wrocławiu, w listopadzie 2016 roku, po czym pokazano je w Tokio w obecności pary cesarskiej.
Reżyserowała także w teatrze niezależnym. Jej debiutem reżyserskim było „Umiłowanie” według opowiadania Yukio Mishimy w Teatrze Pieśń Kozła, w listopadzie 2015 roku. Wyreżyserowała „Dziady polsko-japońskie/Soreisai” pokazane w Warszawie w 2018 roku, we Wrocławiu, Tokio i Kioto w roku 2019 oraz w wersji online w 2020 roku.
Jest autorką książek: „Pięć wcieleń kobiety w teatrze nō” (1993), „Aktor doskonały” (2000), „Boski dwumian” (2009) oraz „Inne Nō” (2020). Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej oraz przez rząd Japonii Orderem Wschodzącego Słońca: Złote i Srebrne Promienie.
Obecnie jest zastępczynią dyrektora ds. rozwoju Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.
Anna Zubrzycki – założycielka i dyrektorka Mindfulness Association Polska.
Urodzona w Anglii, wychowana w Australii, mieszka w Polsce od 1997. Praktykuje medytację buddyjską i uważność od roku 1993. Ukończyła studia magisterskie z uważności na Uniwersytecie Aberdeen w Szkocji oraz trening dla superwizorów na Uniwersytecie Bangor i w Mindfulness Association UK.
Jest aktorką, w Polsce i na świecie uczy opartego na uważności treningu aktorskiego „Technika koordynacji” oraz technik wokalnych. Współzałożycielka i dyrektorka oraz głowna aktorka wrocławskiego Teatru Pieśń Kozła w latach 1996-2014. Kuratorka Brave Festiwal w 2011 i dyrektorka artystyczna w 2012 roku.W latach 1977-1993 była główną aktorką grupy teatralnej Gardzienice. Jest członkinią-założycielem Rokpa Polska, oddziału fundacji charytatywnej Rokpa International.
Ryoko Tahara urodziła się w Iburimukawa, niedaleko miasta Kannai na Hokkaido. Jej babcie, zgodnie z ajnuskim zwyczajem, miały tatuaże wokół ust i na rękach. Choć od młodości należała do społeczności Ajnów, przez długi czas nie angażowała się aktywnie w jej życie.
Dopiero w czwartej dekadzie życia zdecydowała się ujawnić swoją przynależność etniczną. Zrezygnowała z pracy w firmie i podjęła się bycia zawodową doradczynią ds. Ajnów w Urzędzie Miasta Sapporo oraz w Stowarzyszeniu Ajnów. Włączyła się w działania na rzecz przywrócenia praw tej mniejszości.
Zaangażowanie to umożliwiło jej poznanie sytuacji innych grup etnicznych na świecie i wymianę doświadczeń kulturalnych. Wspiera działania Organizacji Narodów Zjednoczonych na rzecz przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płeć i rasę, podkreślając konieczność wzmacniania pozycji kobiet, w szczególności Ajnusek.
Uważa, że ujawnianie przypadków wielowymiarowej dyskryminacji wobec kobiet z mniejszości etnicznych może wpłynąć na zmianę świadomości społecznej oraz wprowadzenie odpowiednich przepisów zgodnych z międzynarodowymi standardami praw człowieka. Opowiada się za utworzeniem krajowej instytucji ochrony praw człowieka i uchwaleniem ustawy antydyskryminacyjnej, która umożliwiłaby skuteczną walkę z niesprawiedliwością i nienawiścią.